زندگی و تندرستی آدم‌ها در ارتباط با مسائل مختلفی است که از جمله می‌توان به تغذیه‌ی آن‌ها اشاره کرد. چرا که تغذیه ارتباط مستقیمی با نوع فعالیت هر انسان و مکان زندگی او دارد. ازجمله موارد مهمی که ما را به داشتن بدنی سالم کمک می‌کند، استفاده از گیاهان و میوه‌ها چه از لحاظ خاصیت غذایی و گیاهی است؛ البته مصارف دیگری نیز در رابطه با آن‌ها می‌توان نام برد، مثل: استفاده در صنعت برای به دست آوردن محصولاتی چون کاغذ، دفتر، کتاب یا دستمال کاغذی، ساخت خانه و... یاحتی گاهی اوقات آن‌ها را به عنوان علاقه و یا مناسبت‌های مختلف به یک دیگر هدیه می‌دهیم.

علاوه بر این که خداوند این نعمت‌ها را به ما هدیه کرده است، قرآن کریم نیز در آیات مختلف از آن‌ها سخن گفته است. به عنوان مثال کلمه‌ی درخت 26 بار، جنگل و باغ 69 بار ، میوه 14 بار و...البته درآیاتی نیز نوع میوه را به طورمستقیم عنوان کرده است. مثلا: خرما20 بار، انگور11 بار، انار3 بار و...

پرده‌ی اول

قرآن‌کریم در رابطه با موارد مورد نیاز برای پرورش گیاه و یا حتی چگونه به وجود آمدن گیاهان سخن گفته است. از جمله می‌توان به آیات زیر اشاره کرد:

(فَلْینْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ، أ َنَّا صَبَبْنَا الْمَاءَ صَبًّا، ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا، فَأَنْبَتْنَا فِیهَا حَبًّا، وَعِنَبًا وَقَضْبًا، وَزَیتُونًا وَنَخْلًا، وَحَدَائِقَ غُلْبًا، وَفَاکِهَةً وَأَبًّا، مَتَاعًا لَکُمْ وَلِأَنْعَامِکُمْ)
انسان باید به غذای خویش(و آفرینش آن) بنگرد!* ما آب فراوان از آسمان فرو ریختیم* سپس زمین را از هم شکافتیم* و در آن دانه‌های فراوانی رویاندیم* و انگور و سبزی بسیار*و زیتون و نخل فراوان* و باغ‌های پردرخت* و میوه و چراگاه* تا وسیله‌ای برای بهره‌گیری شما و چهار پایانتان باشد. (عبس آیات 24 تا 32)

ودرجای دیگر می‌فرماید:

(وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَیهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ)(الحج/5)
(از سوی دیگر،) زمین را(در فصل زمستان) خشک و مرده می‌بینی؛ اما هنگامی که آب باران بر آن فرو می‌فرستیم، به حرکت درمی‌آید و می‌روید؛ و از هر نوع گیاهان زیبا می‌رویاند!

همان‌طور که در آیه مشاهده می‌کنید خداوند در آیات قرآن از مراحل به وجود آمدن گیاهان سخن گفته است خیلی جالب است!

پرده دوم

از عجایب دیگر این گیاهان، تنوع بسیار زیاد آن‌ها می‌باشد، چه از لحاظ رنگ، چه از لحاظ مزه و چه از لحاظ خاصیت‌های  آن‌ها. اتفاقا قرآن‌کریم به این موضوع نیز اشاره کرده است:
(  وَفِی الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِنْ أَعْنَابٍ وَزَرْعٌ وَنَخِیلٌ صِنْوَانٌ وَغَیرُ صِنْوَانٍ یسْقَى بِمَاءٍ وَاحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ فِی الْأُکُلِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ)(الرعد/4)
و در روی زمین، قطعاتی در کنار هم قرار دارد که با هم متفاوتند؛ و(نیز) باغ‌هایی از انگور و زراعت و نخل‌ها، (و درختان میوه گوناگون) که گاه بر یک پایه می‌رویند و گاه بر دو پایه؛ (و عجیب‌تر آن‌که) همه آن‌ها از یک آب سیراب می‌شوند! و با این حال، بعضی از آن‌ها را از جهت میوه بر دیگری برتری می‌دهیم؛ در این‌ها نشانه‌هایی است برای گروهی که عقل خویش را به کار می‌گیرند!

و یا در این آیه

(وَهُوَ الَّذِی أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَیرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُکُلُهُ وَالزَّیتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَیرَ مُتَشَابِهٍ کُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ یوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ)(الأنعام/141)
اوست که باغ‌های معروش [= باغهایی که درختانش روی داربست‌ها قرار دارد]، و باغ‌های غیرمعروش [= باغهایی که نیاز به داربست ندارد] را آفرید؛ همچنین نخل و انواع زراعت را، که از نظر میوه و طعم با هم متفاوتند؛ و (نیز) درخت زیتون و انار را، که از جهتی با هم شبیه، و از جهتی تفاوت دارند؛(برگ و ساختمان ظاهریشان شبیه یکدیگر است، در حالی که طعم میوه آن‌ها متفاوت می‌باشد.) از میوه آن، به هنگامی که به ثمر می‌نشیند، بخورید! و حق آن را به هنگام درو، بپردازید! و اسراف نکنید، که خداوند مسرفان را دوست ندارد!

پرده سوم

بدنیست بدانید که خداوند به عبرت آموزی ما از گیاهان نیز اشاره کرده است و ما با این سخن درمی‌یابیم علاوه بر توجه به ویژگی‌های ظاهری این نعمت‌های الهی، زیبایی  و بوی خوش آن‌ها حتی در موارد دیگری از آن‌ها عبرت بگیریم ازجمله:

الف)توجه به آخرت

 ( ثُمَّ یعِیدُکُمْ فِیهَا وَیخْرِجُکُمْ إِخْرَاجًا، وَاللَّهُ أَنْبَتَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ نَبَاتًا)
وخداوند شما را همچون گیاهی از زمین رویانید* سپس شما را به همان زمین بازمی‌گرداند، و بار دیگر شما را خارج می‌سازد. (نوح آیات17و18)

باتوجه به آیاتی که به آن اشاره کردیم، همان‌طورکه گیاهان لباس خود را در فصل‌های مختلف عوض می‌کنند و به خواب زمستانی فرو می‌روند و در بهارحیاتی دوباره می‌گیرند. انسان‌ها نیز بعد از دنیا و فرا رسیدن مرگ بار دیگر در جهان آخرت زنده می‌شوند.

ب) خداشناسی

 (ینْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّیتُونَ وَالنَّخِیلَ وَالْأَعْنَابَ وَمِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیةً لِقَوْمٍ یتَفَکَّرُونَ)(النحل/11)
خداوند با آن(آب باران)، برای شما زراعت و زیتون و نخل و انگور، و از همه میوه‌ها می‌رویاند؛ مسلما در این، نشانه روشنی برای اندیشمندان است.

پس انسان علاوه بر استفاده کردن از این هدیه‌های الهی در کنار لذت بردن از آن‌ها باید به چشم یک آموزنده بزرگ نگاه کند. به چگونه به وجود آمدن آن‌ها، و از این هدیه‌ها به درستی استفاده کند .

پرده چهارم

یکی دیگراز موارد مورد اشاره قرآن در رابطه با گیاهان، وجود این نعمت‌های الهی در بهشت و جهنم است. به طور مثال: درجهنم درختی به نام زقوم وجود دارد که غذای جهنمیان است.

 (إِنَّ شَجَرَتَ الزَّقُّومِ، َطعَامُ الْأَثِیمِ، کَالْمُهْلِ یغْلِی فِی الْبُطُونِ، کَغَلْی الْحَمِیمِ)
مسلما درخت زقوم* غذای گنهکاران است* همانند فلز گداخته در شکم‌ها می‌جوشد* جوششی همچون آب سوزان. (الدخان ایات43تا46)

و در بهشت نیز گیاهانی برای استفاده بهشتیان وجود دارد به طوری که قرآن درآیاتی به آن‌ها اشاره می‌کند.

 (فِی سِدْرٍ مَخْضُودٍ، وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ، وَظِلٍّ مَمْدُودٍ، وَمَاءٍ مَسْکُوبٍ، وَفَاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ، لَا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ)
آن‌ها در سایه درختان«سدر» بی‌خار قرار دارند* و در سایه درخت«طلح» پر برگ [= درختی خوشرنگ و خوشبو]* و سایه کشیده و گسترده* و در کنار آبشارها* و میوه‌های فراوان* که هرگز قطع و ممنوع نمی‌شود.(واقعه آیات 28تا33)

وای حتما باید خیلی خوشمزه باشند، آدم قند در دلش آب می‌شود. پس درآخر دوباره می‌گویم که یادمان نرود اولا از این نعمت‌ها درست استفاده کنیم و در استفاده از آن‌ها زیاده روی نکنیم؛ و دوما به جز توجه به ویژگی‌های ظاهری از آن‌ها پند بگیریم.
نویسنده: امین خوش‌نژاد ابراهیمی